Poszukując nowych rozwiązań artystycznych, właściciele Galerii-Muzeów Bursztynu, Virginija i Kazimieras Mizgiris, wpadli na pomysł zorganizowania w jednym z wyremontowanych pomieszczeń muzealnych wystawy, pozwalającej zwiedzającym obcować z bursztynem poprzez sztukę.

Nowa wystawa jest kontynuacją ekspozycji znajdującej się na terenach zewnętrznych Galerii-Muzeum Bursztynu w Nidzie. Bursztynowy Szlak przedstawiono środkami artystycznymi nie w zamkniętym pomieszczeniu, lecz pod gołym niebem na przestrzeni około 100 metrów. Dzięki tej wystawie zwiedzający mają okazję poznać nie tylko dawne narzędzia do obróbki bursztynu, podziwiać kolekcję inkluzji czy skarb Juodkrantė, lecz również zobaczyć niebieską ziemię zawierającą zasoby bursztynu i przekrój pnia drzewa bursztynodajnego. Goście mogą dowiedzieć się, w jaki sposób bursztyn uformował się 50 milionów lat temu i wysłuchać legendy o Juracie i Kastytisie – opowieści o powstaniu bursztynu. Tak powstał pomysł stworzenia ekspozycji, dzięki której zwiedzający mogliby poznawać właściwości fizyczne i lecznicze bursztynu poprzez dotyk, zapach i smak.

Wystawa została otwarta wiosną 2013 roku. Cechuje ją oryginalny sposób prezentacji: nie jest to tylko ekspozycja bursztynu, który można dotknąć. Całość ukazana jest poprzez ekspresję artystyczną oddziałującą na wiele zmysłów jednocześnie. Oglądanie prac artystów wywołuje emocje, a efekt zaskoczenia i zdumienia sprawia, że zwiedzający postrzegają bursztyn jako jeszcze bardziej atrakcyjny. Za każdym razem muszą odkrywać prezentowane dzieła, otwierając drzwiczki kryjące je niczym tajemniczy woal. Zwiedzający, który przygląda się pracy artysty ukazującej lecznicze działanie bursztynu u osób chorujących na gardło, jak gdyby sam odczuwa właściwości lecznicze bursztynu, które naszyjnik rozprzestrzenia po metalowych niciach w prezentowanej pracy. Kompozycja, w której bursztyn jakby się tli, sprawiając wrażenie, że poczuje się jego zapach, w oryginalny sposób przedstawia leczenie zapalenia ucha z zastosowaniem bursztynu. W sposób nietypowy przedstawiono właściwość bursztynu polegającą na rozpościeraniu żywicznej woni podczas spalania: nie poprzez podpalenie bryłki, lecz przez oryginalną pracę artysty, w której płomień palącego się kamienia bursztynowego wykonany jest z żółtego bursztynu, zachęcając zwiedzającego, by się zbliżył i poczuł bursztynowy zapach.

Otwierając kolejne drzwiczki można zobaczyć za przegrodą nieoszlifowaną i jakby niedostępną bryłkę bursztynu, a jednak otwór w przegrodzie zachęca zwiedzającego do sięgnięcia ręką i dotknięcia przyczajonego bursztynu, by móc poczuć jego ciepło. Być może tylko najwięksi śmiałkowie odważą się bez namawiania włożyć rękę do tego ciemnego otworu. Po nieśmiałych próbach i wahaniach palce wyczują drobne kawałki bursztynu – takie same, jakie można znaleźć na brzegu morza. Każdy, kto zbierał kiedyś nie tylko bursztyn, lecz także nadmorskie kamyki, pewnie zauważył, że bryłka bursztynu waży niemal połowę mniej niż kamyk tej samej wielkości. I tak eksponat za kolejnymi drzwiczkami przypomina nam o dobrze znanej prawdzie: szale, na których z jednej strony umieszczono kamień, a z drugiej dwukrotnie większą bryłkę bursztynu, stoją na równi.

Oczywiście nieraz padło pytanie: dlaczego ta bryłka bursztynu jest przezroczysta, a inna czerwona? Być może ktoś znalazł bryłkę czarnego bursztynu: czy to naprawdę bursztyn, a jeśli tak, to ile barw może przybrać bursztyn bałtycki? Na pytanie to odpowiada kręcące się koło z szeroką gamą kolorów, ukazujące 7 podstawowych naturalnych odmian barwnych bursztynu. Wątpliwości co do  autentyczności bursztynu można rozwiać za pomocą szeregu testów na rozpoznanie prawdziwego bursztynu: w tym przypadku próba w słonej wodzie, na której prawdziwy bursztyn unosi się. Na wystawie, zwiedzający mogą przeprowadzić eksperyment, biorąc bryłkę bursztynu lub jego podróbkę, by samodzielnie spróbować rozpoznać, która jest autentyczna. Ciekawostką, o której być może nie każdy wie, są zdolności powiększające bursztynu. Istnieją dowody na zastosowanie niemal bezbarwnego bursztynu przezroczystego do produkcji przyrządów optycznych. Z bursztynu wytwarzano soczewki i okulary, a osiemnastowieczni naukowcy twierdzili, że bursztynowe przyrządu optyczne są wyższej jakości niż szklane. Można to sprawdzić osobiście, próbując odczytać napis przez bursztynową lupę.

Bursztyn ma również dobre właściwości przewodzące. Od czasów starożytnych znana jest jego zdolność do elektryzowania się ujemnie. Zwiedzający nową wystawę mają niezwykłą możliwość obserwacji działania przyrządu wytwarzającego energię bursztynową. Ukoronowaniem wszystkich opisanych tu sensorycznych właściwości bursztynu jest możliwość skosztowania bursztynowego napoju.

Pomysł poznawania głównych właściwości leczniczych i fizycznych bursztynu poprzez sztukę został zrealizowany przez rzeźbiarza Nerijusa Erminasa i architekt-projektantkę Ievę Krištopavičiūtė. Liczymy na to, że dzięki tej nowej inicjatywie zwiedzający zyskają nie tylko kompleksową wiedzę, lecz także, za sprawą nowych środków wyrazu ta zostanie przyswojona szybciej, intensywniej i sugestywniej.


Źródło: Przegląd aktualności bursztynowych 2013 Światowej Rady Bursztynu

Polecamy:
Muzeum-galerie Mizgirisów