Prezentacja przygotowana przez Dział Bursztynu MUZEUM ZIEMI PAN w Warszawie oraz Stowarzyszenie „Bursztynowa Planeta JANTAR“ została pokazana w ramach konferencji „Cztery kraje, jedna Europa”, która odbyła się w dniach 17- 19 lipca w Rabce-Zdroju. W poszukiwaniu drzewa bursztynodajnego
Dzięki prezentacji goście konferencji mogli dowiedzieć się, jaką rolę odegrał bursztyn w dziejach Europy, jakie stosuje się jego nazewnictwo tradycyjne i naukowe, jakie występują złoża, odmiany i nagromadzenia bursztynu oraz w jaki sposób się go pozyskuje. Wiele miejsca poświęcono w prezentacji dziejom powstania bursztynu. Słuchacze zdobyli wiele ciekawych informacji na temat "sosny bursztynodajnej", form gromadzenia się żywicy, roślin i zwierząt z europejskich lasów bursztynodajnych sprzed 40 milionów lat. Rekonstrukcje lasów bursztynodajnych pozwalają spojrzeć w przeszłość naszego miejsca na Ziemi. Współczesne gatunki roślin porównywalne z roślinami kopalnymi znalezionymi w bursztynie bałtyckim występują w Afryce, Ameryce, Azji Południowo-Wschodniej, Chinach, Indonezji, Japonii i Oceanii.
Bursztyn w kulturze Europy
W drugiej części prezentacji pokazano, jak bursztyn był wykorzystywany przez człowieka od paleolitu jako surowiec do wytwarzania ozdób oraz amuletów, takich jak figurki ludzkie i zwierzęce. Zaprezentowano także starożytne szlaki handlowe, tradycję obróbki i wytwarzania wyrobów z bursztynem w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem ziem polskich oraz lecznicze właściwości bursztynu.
Turystyczne szlaki bursztynowe XXI wieku
W trzeciej części prezentacji goście konferencji poznali sieć turystycznych szlaków bursztynowych w Polsce i w Europie. Zdaniem autorek, drogi te najczęściej spotykają się w Gdańsku – Światowej Stolicy Bursztynu. Polska część transeuropejskiej drogowej trasy komunikacyjnej autostrada A1 w czerwcu tego roku oficjalnie otrzymała nazwę Bursztynowa Autostrada – Amber One, a aktualnie realizowany jest kompleksowy projekt tras turystyczno-kulturowych Pomorski Szlak Bursztynowy. Cała Polska pokrywa się siecią Bursztynowych Szlaków Rowerowych. Rowerowe szlaki i rajdy łączą już także Polskę z innymi krajami Europy.
Bursztyn w muzeach Europy
W Europie istnieje także sieć muzeów gromadzących bogate i usystematyzowane zbiory bursztynu lub pojedyncze ozdoby i formy naturalne pozyskiwane okazjonalnie. W XIX wieku naukowe kolekcje bursztynu zgromadzono i opracowywano w Gdańsku, Berlinie, Königsbergu (obecnie Kaliningrad) oraz we Wrocławiu. W XX wieku badania bursztynu prowadzili badacze z Polski, Rosji, Litwy, Niemiec. Doświadczenie muzealników europejskich zaowocowało wypracowaniem nowych metod eksponowania bursztynu, także z zastosowaniem środków multimedialnych na miarę XXI wieku. Możliwość bezpośredniego kontaktu widza z autentycznym obiektem stawia muzealne wystawy stałe i objazdowe, a nawet na targach, jako ważny element na trasach kulturowych – stanowi mocny element uatrakcyjnienia oferty tras turystycznych. Tematyczne europejskie muzea bursztynu istnieją w Połądze na Litwie, w Kaliningradzie w Rosji, w Ribnitz-Damgarten w Niemczech, w Gdańsku w Polsce, a znaczące zbiory bursztynu znajdują się w kilkunastu muzeach kilku krajów Europy.
S7 Gdańsk – Rabka Drogą Bursztynową?
Barbara Gronuś-Dutko jako przedstawicielka tworzonego w celu promowania naturalnego bursztynu dla kultury Europy w XXI wieku Stowarzyszenia „Bursztynowa Planeta Jantar” zaproponowała podczas konferencji, aby aktualnie realizowaną drogę szybkiego ruchu S7 Gdańsk – Rabka nazwać Succinite Road – Droga Bursztynowa. Planowana droga o łącznej długości 720 kilometrów ma połączyć trzy aglomeracje: gdańską, warszawską i krakowską, a więc szereg miast leżących na historycznych handlowych szlakach łączących niegdyś południe z północą Europy. Usytuowanie Rabki-Zdroju na tej trasie pozwala nazwać S7 Szlakiem 7 Miast i Szlakiem Czterech Stolic Polski. Są to: Gdańsk – Światowa Stolica Bursztynu; Warszawa – stolica Polski; Kraków – dawna stolica, a obecnie kulturalna i turystyczna stolica Polski; Rabka – Stolica Dzieci Świata. Oprócz wymienionych stolic w prezentacji omówiono atrakcje turystyczne związane z bursztynem w następujących miejscowościach położonych wzdłuż lub w pobliżu drogi szybkiego ruchu S7: Elbląg, Malbork, Jantar, Sopot i Gdynia.
Autorki dziękują za udostępnienie materiałów do prezentacji: dr. Reginie Kramarskiej z Oddziału Geologii Morza Państwowego Instytutu Geologicznego, w Gdańsku, mgr. Grzegorzowi Stasiełowiczowi z Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu.
Tekst powstał na podstawie materiałów nadesłanych przez autorki prezentacji