Od 21 czerwca w Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie będzie można oglądać wystawę biżuterii oraz nakryć głowy grup etnicznych zamieszkujących dzisiejszy Afganistan.
Wystawa ukazuje bogaty i reprezentatywny zbiór biżuterii etnicznej Afganistanu. Jego punktem wyjścia była kolekcja zgromadzona przez Andrzeja Wawrzyniaka, twórcę i dyrektora Muzeum Azji i Pacyfiku, a następnie wzbogacona o liczne obiekty pozyskane przez darczyńców. Biżuteria ta, wykonywana przede wszystkim dla kobiet ze srebra lub białego metalu, wyróżnia się wielką dekoracyjnością i ornamentyką opartą na rozmieszczonych symetrycznie motywach geometrycznych i roślinnych.
Dominującą grupę w kolekcji biżuterii afgańskiej stanowią ozdoby etniczne grup koczowniczych zwanych kuczi, z charakterystycznymi ozdobami czołowymi i naszyjnikami o masywnych i zróżnicowanych formach. Są one bardzo bogato zdobione wielobarwnymi paciorkami, sztrasami i szkłami na kolorowych podkładach oraz niezliczonymi przywieszkami z łańcuszków i monet. Tradycyjna biżuteria poza swoją nadrzędną funkcją zdobniczą, określała status kobiety, jej pozycję w społeczności, a niejednokrotnie pełniła rolę ochronną przed „złym okiem”.
Do unikatowych obiektów należą naszyjniki w formie sztywnej, ciężkiej obręczy z turkusami i lazurytami, charakterystyczne dla nielicznych i żyjących w oddalonych regionach kraju ludów dardyjskich: Nuristańczyków i Kalaszów, a także zróżnicowane formy kolczyków i ozdób skroniowych oraz bransolet.
Oddzielną grupę ozdób popularnych w Afganistanie stanowią rozpowszechnione także na innych obszarach muzułmańskiego świata amuletnice – w formie cylindrycznych, prostokątnych lub trójkątnych pojemniczków, zawierających zwitki z wersetami z Koranu, owinięte kawałkiem woskowanego płótna, które miały chronić właścicielki przed urokiem, chorobą i wszelkim złem.
Na wystawie prezentowane są także dekoracyjne nakrycia głowy różnych grup etnicznych zamieszkujących Afganistan: Pasztunów, Hazarów i Turkmenów, w tym powszechnie noszone do dziś, malownicze czapeczki koloh, niemal całkowicie pokryte użytymi wtórnie elementami biżuterii, paciorkami i monetami.
Uzupełnieniem ekspozycji jest kilka strojów kobiecych, z jakimi noszona jest eksponowana biżuteria. Wystawie towarzyszyć będą liczne imprezy popularyzujące kulturę i sztukę Afganistanu, w tym prelekcje, prezentacje slajdów oraz pokazy tradycyjnych tańców afgańskich.
Wystawa „Biżuteria etniczna Afganistanu”
Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, Galeria Azjatycka
21 czerwca – 15 października 2012
Komisarz wystawy: Karolina Krzywicka