Kilka unikalnych zabytków bursztynowych z osady Truso, które udostępniło Muzeum Archeologiczno-Historyczno w Elblągu można podziwiać w Wilnie w ramach wystawy, pt. „The Arts of Balt”.

Po raz kolejny Muzeum Archeologiczno-Historyczne udostępnia swoje zbiory zagranicznym muzeum. Po zabytkach z cmentarzyska gockiego w Weklicach, które były prezentowane na wystawie w Bonn, przyszła kolej na bursztynowe zabytki z osady Truso.

Sztuka Bałtów

Zabytki bursztynowe z Truso zostaną pokazane z okazji obchodów tysiąclecia Litwy w ramach wystawy pt. „The Art of Balts”. Jest to jeden z większych litewskich projektów milenijnych, realizowanych we współpracy z muzeami Polski, Szwecji, Finlandii i Danii. Ekspozycję przygotował Vilniaus Dailės Akademija i Vilniaus Dailės Akademijos Muziejus i można ją podziwiać w Muzeum Narodowym w Wilnie – w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich. Wystawa „The Art Of Balts” będzie jedną z trzech głównych ekspozycji przygotowanych specjalnie z okazji Millennium Litwy w nowo otwartym Muzeum. Oprócz niej będą to wystawy “Europe of the Jagiellon Dynasty” (Europa Dynastii Jagiellonów) oraz “Millennium of Lithuanian Name” (Tysiąclecie Litwy). Wystawę „The Art. Of Balts” będzie można obejrzeć także na Łotwie, w Szwecji, Finlandii i w Polsce a jej zamknięcie planowane jest na 31 grudnia 2010 roku.

Krótka historia odkrycia Truso

Kwestią lokalizacji osady Truso, znanego z relacji anglosaskiego żeglarza Wulfstana (ok. 890 roku) zajmowało się wielu historyków, geografów i archeologów, ale niemal wszyscy byli zgodni, że należy szukać jej na terenie Elbląga lub w jego okolicach. Nie zanotowano w tej sprawie większego postępu aż do 1982 roku, kiedy to Marek F. Jagodziński , realizując nowy polski program poszukiwań stanowisk archeologicznych (Archeologiczne Zdjęcie Polski - AZP), odkrył na polderach zalewowych jeziora Drużno, w pobliżu Janowa Pomorskiego (Hansdorf), pozostałości rozległej osady wczesnośredniowiecznej. Badania, które prowadzi tam do dziś pozwoliły ustalić, że to właśnie w tym miejscu istniało Truso z typem osadnictwa, który określić możemy jako wczesnomiejski, wykształcony i funkcjonujący w basenie Morza Bałtyckiego między 700 a 1100 rokiem.

Znaczący ośrodek złotniczy i bursztyniarski

Ustalono, że w szczytowym okresie swego rozwoju, Truso jako znaczący ośrodek wymiany handlowej zajmowało obszar ok. 10 - 15 hektarów. Spośród wielu przejawów działalności rzemieślniczej jakie odkryto w tej osadzie, największe znaczenie posiadało kowalstwo, jubilerstwo (złotnictwo), szklarstwo, bursztyniarstwo i rogownictwo. Duża część wyrobów była wytwarzana na miejscu, m.in. przez złotników skandynawskich. Świadczą o tym znalezione w trakcie badań wykopaliskowych narzędzia: m.in. młoteczki złotnicze, kowadełka, rylce, fragmenty tygielków i form odlewniczych oraz półprodukty, wyroby nieudane i odpady produkcyjne. Wśród innych rzemiosł także można zauważyć wyraźne nawiązania do warsztatów skandynawskich lub zachodnioeuropejskich, np. dla pracowni bursztyniarskich. Wysoka pozycja handlu poświadczona jest, jak dotychczas, odkryciem ponad 300 ciężarków wagowych i tyleż samo monet (w tym 4 egzemplarzy zachodnioeuropejskich - duńskie denary KG3 i KG5, sceatta typu "Wodan/monster" oraz pens króla angielskiego Ethelwulfa).

Fot: Zawieszka bursztynowa znaleziona w Truso (fot. L.Okoński)