Na rozwój Inowrocławia i okolic od wieków wpływ miała sól. Olbrzymie znaczenie miał również fakt, że przez dzisiejsze Kujawy biegł z Europy południowej nad Bałtyk szlak bursztynowy. Zdaniem historyków ten region był „bramą” ku morzu, a przez to dawał olbrzymie możliwości rozwoju.
Od czasów najdawniejszych bursztyn był surowcem wykorzystywanym do wyrobu przedmiotów symbolicznych i ozdobnych. Już w okresie neolitu – epoce kamienia gładzonego - pojawiły się na Kujawach składy bursztynu (w okolicy Mątew) jak i gotowe wyroby bursztynowe, głównie paciorki; z południa Europy zaczęły napływać pierwsze przedmioty metalowe (np. złote berło sztyletowe znalezione w pobliżu Inowrocławia).
W okresie od około połowy II tys. do poł. I tys. p.n.e. zaprzestano importu bursztynu, by go wznowić pod koniec I tys. przed Chrystusem, kiedy to „złotem północy” zainteresowali się Celtowie. Kupcy celtyccy wytyczyli kierunki szlaków bursztynowych, z których jeden wiódł przez dzisiejsze ziemie polskie, w tym przez Kujawy. Nasz odcinek szlaku bursztynowego prowadził wzdłuż zachodniego brzegu Gopła do przeprawy w Mątwach, a następnie przez Rąbin, Solanki do Gąsek i dalej w kierunku Bałtyku przez przeprawę na Wiśle pod Otłoczynem. Wymiany surowców i towarów dokonywano w sposób coraz bardziej zorganizowany w wyspecjalizowanych emporiach handlowych. W I tys. po Chrystusie handel jantarem przejęli kupcy rzymscy rozwijając go na znacznie większą skalę dzięki szerokiemu popytowi na bursztyn na rynkach Imperium Rzymskiego, m.in. w Akwilei. Przepływ przez Kujawy importowanego bursztynu przyczynił się do powstania na tym terenie wielu pracowni obróbki tego surowca (m.in. warsztaty odsłonięte nad Bachorzą – Konary, Głoskowo, Kuczkowo w okolicy Inowrocławia - w Jacewie, Łojewie i Rąbinie oraz w rejonie Gąsek).
Kontakty handlowe ludów Kujaw z obcymi kupcami owocowały m.in. napływem na te tereny wielu wyrobów pochodzenia zachodnio- i południowoeuropejskiego, w tym monet (np. skarb monet greckich ze strefy zdrojowej i skarb złotych monet celtyckich ze Sławęcinka). Natomiast liczne znaleziska denarów rzymskich w osadach pochodzących z pierwszych stuleci n.e. świadczą o ówczesnym upieniężnieniu lokalnego rynku.
Szerokie kontakty ówczesnych mieszkańców Kujaw sprawiły, iż dzisiejszy Inowrocław (Askaukalis) już od czasów prahistorycznych pełnił ważną rolę na mapie ówczesnej Europy.